SENOLİTİK TEDAVİ : YAŞLANMAYI YAVAŞLATMANIN ANAHTARI

Senolitikler, yaşlanmış veya hasarlı hücrelerin vücuttan temizlenmesine yardımcı olan bir grup bileşiktir. Yaşlanmış hücreler, normalde bölünmeyen ancak vücutta kalmaya devam eden hücrelerdir.

Bu hücreler zamanla senescent hale gelir ve işlevselliğini kaybederler. Ancak bu hücrelerin vücutta kalması iltihaplanmaya, dokuların zarar görmesine ve yaşlanma ile ilgili birçok sağlık sorununun ortaya çıkmasına neden olabilir. Senolitikler, bu yaşlanmış hücreleri hedefleyerek onları ortadan kaldırmaya çalışır. Senolitik kelimesi tam anlamıyla “eskiyi yok etmek” anlamına gelir.

Senolitiklerin İşleyişi

Normalde vücudumuz yaşlanan hücreleri temizlemek için çeşitli mekanizmalara sahiptir. Ancak yaşlandıkça bu mekanizmalar daha az etkili hale gelir ve yaşlanmış hücreler birikmeye başlar. Bu hücreler, çevrelerindeki dokulara zarar verebilecek ve kronik iltihaplanmayı tetikleyebilecek maddeler salgılar. Senolitikler, bu hücreleri seçici bir şekilde öldürerek bu süreçleri yavaşlatmaya ya da tersine çevirmeye çalışır.

Senolitiklerin Faydaları

• Yaşlanmanın Yavaşlatılması: Yaşlanmış hücrelerin temizlenmesi, dokuların daha sağlıklı kalmasına yardımcı olur.
• Kronik Hastalık Riskinin Azalması: Kalp hastalığı, diyabet ve kanser gibi yaşa bağlı hastalıkların önlenmesine katkıda bulunabilir.
• Doku Yenilenmesi ve Onarım: Hücrelerin yenilenmesini hızlandırarak dokuların daha iyi onarılmasını sağlar.
• Enflamasyonun Azalması: Yaşlanmış hücrelerin neden olduğu kronik inflamasyonu azaltır.
• Yaşam Kalitesinin Artması: Genel sağlık ve yaşam kalitesini artırarak yaşa bağlı sorunları hafifletebilir.

Senolitiklerin Anti-Aging Etkileri

1. Yaşlanmış Hücrelerin Yok Edilmesi
   1. Senolitik tedaviler, yaşlanmış hücrelerin temizlenmesini sağlayarak sağlıklı hücrelerin büyümesini teşvik eder. Bu, doku yenilenmesi ve onarımı için önemlidir.
2. Kronik İltihaplanmanın Azaltılması
   1. Senescent hücreler, iltihaplanma süreçlerini artırabilir. Senolitikler, bu hücreleri yok ederek iltihap seviyelerini düşürür, bu da yaşa bağlı hastalıkların riskini azaltır.
3. Doku Fonksiyonlarının İyileştirilmesi
   1. Yaşlanmayla birlikte doku fonksiyonları azalır. Senolitikler, sağlıklı doku yenilenmesini destekleyerek genel sağlık durumunu artırabilir.
4. Metabolizmanın Düzenlenmesi
   1. Senolitikler, metabolizmayı düzenleme potansiyeline sahip olup, insülin duyarlılığını artırabilir. Bu durum, metabolik hastalıkların riskini azaltabilir.
5. Kardiyovasküler Sağlık
   1. Senolitik tedaviler, kalp ve damar sağlığını iyileştirerek kalp hastalığı riskini azaltabilir.
6. Ruh Halinin İyileştirilmesi
   1. Senescent hücrelerin ortadan kaldırılması, genel ruh halini olumlu etkileyebilir. İltihap seviyelerinin azalması, depresyon ve anksiyete gibi ruhsal bozuklukların riskini düşürebilir.

Vücuda Karşı Olası Etkileri

• Yan Etkiler: Senolitik tedaviler henüz klinik denemeler aşamasındadır ve bazı yan etkiler henüz tam olarak anlaşılmamıştır. Ancak bazı araştırmalar, sağlıklı hücrelerin etkilenme riskini, bağışıklık sistemi üzerinde baskı yaratabileceğini göstermiştir.
• Doku Yenilenmesi ve İyileşme: Senolitikler, hücrelerin işlevini korumaya yardımcı olurken, sağlıklı hücrelerin sayısında da artış sağlayabilir.
• Enflamasyon Azalması: Vücutta biriken yaşlı hücreler enflamasyon sürecini tetikleyebilir, senolitiklerin bu hücreleri temizlemesi, iltihaplanmanın azalmasına yardımcı olabilir.

Senolitik İçeren Zengin Besin Kaynakları

Senolitik özellikleri olan bazı besinler, diyetinize dahil edilebilir:

• Fisetin: Çilek, elma, soğan, hurma, salatalık.
• Quersetin: Elma, soğan, çay, kapari.
• Resveratrol: Kırmızı üzüm, üzüm suyu, kırmızı şarap.
• Kurkuminoidler: Zerdeçal.
• EGCG: Yeşil çay.
• Pterostilbene: Mavi yemiş.

Senolitik Takviyeler Nelerdir?

Senolitik takviyeler, yaşlanmayı yavaşlatma ve yaşa bağlı hastalıkları önleme potansiyeline sahip oldukları için “iyi yaş almayı” destekleyebilir. Yaşlanma sürecinde, vücudumuzda biriken yaşlı (senescent) hücreler, doku fonksiyonlarını bozan iltihaplanma ve hasara neden olur. Senolitik takviyeler, bu hücrelerin vücuttan temizlenmesine yardımcı olarak yaşlanma sürecini olumlu yönde etkileyebilir.

• Oleuropein: Zeytin yaprakları ve yağında bulunan bu bileşik, kardiyo ve nöroprotektif etkilerle anti-inflamatuar ve antioksidan özellikler gösterir.
• Fisetin: Trabzon hurması ve çilek gibi meyvelerde bulunan bu flavonol, vücudun yaşlanan hücreleri yok etmesine yardımcı olarak sağlıklı dokuyu destekler. Ayrıca, epigenetik yaşlanmayı potansiyel olarak zayıflattığı bulunmuştur.
• Quercetin: Fisetin gibi bir flavonoid olan quercetin, soğan, brokoli, elma ve kirazda bulunur. Güçlü bir epigenetik düzenleyici olarak etki gösterir.
• Apigenin: Maydanoz, kereviz, enginar ve papatyada bulunan bu flavonoid, yaşlanan hücrelerin zararlı proteinleri salgılamasını durdurma yeteneğine sahiptir.
• Kurkumin: Zerdeçalda bulunan ana biyolojik bileşiktir. Hayvan çalışmaları, kurkuminin senolitik etkilerinin yanı sıra yaşam süresini uzatmaya katkıda bulunan bir antioksidan olduğunu göstermektedir.
• Milk Thistle (Süt Devedikeni): Silybum marianum, güçlü bir senolitik takviye olarak umut verici sonuçlar sunmaktadır.
• EGCG : Yeşil çayda bulunan bu flavonoid, sağlıklı yaşlanmayı destekler. Araştırmalar, EGCG’nin senolitik aktiviteye sahip olduğunu ve mitokondriyal fonksiyon bozukluğunu iyileştirmeye yardımcı olduğunu göstermektedir.
• Piperlongumine: Asya’nın uzun biber bitkisinden elde edilen bu ekstrakt, stresli hücrelerin yönetimine yardımcı olarak senolitik ve bağışıklık fonksiyonlarını destekler.
• Magnezyum: Bu mineral, hücresel yaşlanmanın önlenmesinde önemli bir rol oynar ve telomer yapısının ve hücresel fonksiyonun düzenlenmesine katkıda bulunur. Tam tahıllar, baklagiller ve sebzelerde bulunur.

Senolitik Etkileri Destekleyen Beslenme Önerileri

1. Antioksidan Zengini Gıdalar:
   1. Meyveler: Çilek, yaban mersini, nar.
   2. Sebzeler: Ispanak, brokoli.

2. Flavonoid Kaynakları:
   1. Elma ve Soğan: Kabuklarıyla tüketin.
   2. Yeşil Çay: Antioksidan özelliği yüksek.

3. Kurkumalı Gıdalar:
   1. Zerdeçal: Yemeklerde baharat olarak kullanın.

4. Omega-3 Yağ Asitleri:
   1. Yağlı Balıklar: Somon, sardalya.
   2. Ceviz ve Keten Tohumu.

5. Lifli Besinler:
   1. Tam Tahıllar: Yulaf, kinoa.
   2. Baklagiller: Mercimek, nohut.

6. Resveratrol İçeren Gıdalar:
   1. Kırmızı Üzüm: Ölçülü tüketin.
7. Spermidin İçeren Gıdalar:
   a.Fermente Gıdalar: Yoğurt, miso.
8. Hidrasyon:
   1. Yeterli su içmeyi unutmayın.

Kaynakca:

• Zhu, Yi et al. “The Achilles’ heel of senescent cells: from transcriptome to senolytic drugs.” Aging cell 14,4 (2015): 644-58. doi:10.1111/acel.12344
• Thoppil H and Riabowol K (2020) Senolytics: A Translational Bridge Between Cellular Senescence and Organismal Aging. Cell Dev. Biol. 7:367. doi: 10.3389/fcell.2019.00367
• Deledda, Andrea et al. “Mitochondrial Aging and Senolytic Natural Products with Protective Potential.” International journal of molecular sciences 23,24 16219. 19 Dec. 2022, doi:10.3390/ijms232416219